Zvečan

Na stenovitom kupastom brdu kod Kosovske Mitrovice nalaze se ostaci utvrđenog grada Zvečana. Ne zna ko je i kada izgradio ovo utvrđenje koje se prvi put spominje u 11. veku – kada je bilo pod vlašću srpskih župana. Lociran na mestu gde se ukrštaju važni karavanski putevi, Zvečan je bio poprište brojnih borbi za prevlast. Do kraja 14. veka, njime su vladali različiti gospodari, a od sredine 15. do 18. veka bio je pod turskom vlašću.

Svoj neobičan izdužen oblik, utvrđenje duguje konfiguraciji terena kojem je tvrđava prilagođena. Najatraktivniji deo tvrđave je Gornji grad, okružen s pet kula i glavnom donžon kulom, a unutar njega pronađeni su ostaci Crkve Sv. Đorđa i cisterna. Očuvane osnove crkve pokazuju da je ona imala oblik upisanog krsta, oltarsku apsidu, kao i kube nad središnjim delom. Crkva Sv. Đorđa svedočila je važnim istorijskim događajima, te je tako zabeleženo da je baš u njoj održana molitva za srećan ishod bitke vojske srpskog vladara Stefana Nemanje protiv Vizantije. Masivne zidine ojačane kulama prostiru se ka nižem pojasu utvrđenja, dok ostali delovi Donjeg grada čuvaju ostatke nekoliko građevina nepoznate namene.
Nekada moćna srednjevekovna tvrđava danas je većinom u ruševinama, ali posmatranjem ostataka bedema i nekoliko očuvanih kula, lako se mogu naslutiti njena nekadašnja monumentalnost i značaj.